tourette sendromu ne demek?

Tourette Sendromu (TS), istemsiz, tekrarlayan hareketler ve seslendirmeler (tikler) ile karakterize nörogelişimsel bir bozukluktur. Bu tikler, kişinin kontrolü dışında gerçekleşir ve şiddeti ve sıklığı zamanla değişebilir. TS, çocukluk döneminde başlar ve genellikle ergenlik döneminde en yoğun halini alır, bazı bireylerde ise yetişkinliğe kadar devam edebilir.

Belirtiler:

TS'nin temel belirtisi, iki tür tiktir:

• Motor tikler: Bunlar, göz kırpma, omuz silkme, yüz buruşturma, baş sallama, atlama, zıplama, dokunma veya koklama gibi istemsiz kas kasılmalarıdır. Basit motor tikler (örneğin, göz kırpma) karmaşık motor tiklere (örneğin, belirli bir sırayla bir dizi hareket yapmak) dönüşebilir.

• Sesli tikler: Bunlar, öksürme, hırıltı, soluma veya üfleme gibi istemsiz seslerdir. Basit sesli tikler (örneğin, boğaz temizleme) karmaşık sesli tiklere (örneğin, küfür etme veya tekrarlayan kelime veya cümleler söyleme - koprolali) dönüşebilir.

Önemli bir nokta, herkesin TS'li olmadığını belirtmektir. Çoğu insanın zaman zaman tikleri olabilir. TS tanısı için, belirtiler en az bir yıl süreyle devam etmeli ve hem motor hem de sesli tikler içermelidir.

Diğer belirtiler:

TS'li bireylerin birçoğunda ek semptomlar da görülebilir:

• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB): TS'li kişilerin %60 kadarında DEHB de bulunur.
• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB): TS'li kişilerin bir kısmında OKB de görülür.
• Uyku bozuklukları: Uykuya dalma güçlüğü, uykuda uyanma ve kabuslar sık görülen problemlerdir.
• Öğrenme güçlükleri: Bazı TS'li kişilerde öğrenme güçlükleri yaşanabilir.
• Duygusal düzenleme güçlükleri: Anksiyete, depresyon, sinirlilik gibi duygusal sorunlar daha sık görülebilir.

Nedenleri:

TS'nin kesin nedeni bilinmemektedir, ancak genetik ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ilişkili olduğuna inanılmaktadır. Beyindeki bazı bölgelerin (bazal ganglionlar, korteks) işleyişindeki anormallikler rol oynar.

Tedavi:

TS için kesin bir tedavi yoktur, ancak semptomları yönetmeye yardımcı olabilecek çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur:

• Davranışsal terapiler: Habituasyon eğitimi ve ters alışkanlık eğitimi gibi davranışsal terapiler tikleri azaltmaya yardımcı olabilir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, tiklerin şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir, ancak yan etkileri olabilir ve her bireye uymayabilir. Yaygın olarak kullanılan ilaçlar arasında alfa-2-adrenerjik agonistler ve antipsikotikler yer alır.
• Destekleyici terapi: Psikolog veya terapist ile yapılan görüşmeler, TS'nin duygusal ve sosyal etkileriyle başa çıkmaya yardımcı olabilir.

Önemli Not:

Tourette Sendromu hakkında bilgi edinmek için bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir. Bu bilgi, tıbbi tavsiye yerine genel bir bakış sunmaktadır. Her bireyin deneyimi farklıdır ve tedavi, bireyin özel ihtiyaçlarına göre özelleştirilmelidir.